ltında Faiz Olur mu?
Altında faiz olur mu? Altında faiz nasıl olmaktadır? Altında faiz süreçlerinden nasıl sakınabiliriz?
18. yüzyıla kadar altın, yeryüzündeki en geçerli para durumundaydı. Bugün bir kitabı okuduğumuzda - ister dini yaşantıya ait olsun, ister ekonomik süreçlere ait olsun - 18. yüzyıla kadar geçen “altın” kavramının %90-95’ini aslında para olarak ifade edebiliriz. Bu çok önemli bir ayrıntıdır. Günümüzde altın-faiz ilişkisiyle ilgili ortaya çıkan yanlış mantalitelerin ve fıkhi hükümlerin temelinde de bu tutarsızlık yatmaktadır.
Faizin Ana Unsuru: Borç
Faiz, özü itibarıyla borçla oluşmaktadır. Yani faizden bahsedebilmemiz için öncelikle bir borcun varlığı gerekir.
Altınla olan ilişkilerimizde de sürece bu açıdan bakarsak, altınla ilgili yaptığımız işlemin içinde borç varsa faizli bir işlemden söz edebiliriz. Fakat altınla ilgili işlemin içinde borç yoksa faizden bahsetmek mümkün değildir.
Dolayısıyla borç ve faiz dengesini doğru anlamadıktan sonra, faizin altınla olsun, parayla olsun veya diğer emtia ve değerler üzerinden olsun yapılan işlemlerini anlamak çok zorlaşmaktadır.
Altın ve Borç Dengesi
Faizin ana unsuru borçtur. Eğer süreçlerin içinde borç varsa, faizli işlem söz konusu olabilir. Bu açıdan faizle altın ilişkisini değerlendirdiğimizde; ister kuyumcular kendi aralarında, ister insanların kuyumculardan alışverişlerinde olsun, ortada bir borç süreci varsa ve bu borç altının kendi değeri üzerinden ödeniyorsa burada faiz söz konusu değildir.
Örnek
Diyelim ki 20 gram bilezik kuyumcudan satın alındı. 5 gramı peşin ödendi, 15 gram borçlanıldı. Eğer bu 15 gram, ödendiği günün altın değeri üzerinden kapatılıyorsa herhangi bir faizli süreç oluşmaz.
Ama bu 15 gram yerine 16 gram, 17 gram yani fazlalıkla ödeme yapılırsa, borçlandırma bu şekilde tanımlanırsa, o zaman faizli süreç ortaya çıkar.
Faizin Tanımı
Faiz, borçlu işlemler sonucunda oluşan fazlalıktır.
Faizli bir işlem olabilmesi için:
1) Öncelikle bir borç olması (veresiye olması),
2) Üzerine bir fazlalık eklenmesi gerekir.
Altınla ilgili işlemlerde faizi en basit şekilde bu iki kriterle tanımlayabiliriz.
Borç Altın ve Ölçüsü
Toplumda yaygın olan uygulamalardan biri şudur: Ev alacak, araba alacak veya başka bir ihtiyacı olacak kişi; akrabasından, arkadaşından, hatta kuyumcudan borç altın alır.
Bunun faizsiz olan ölçüsü, gramı gramına geri ödemektir. Yani 100 gram borç alınmışsa, hangi ayarda ise (22, 14 veya 24 ayar), aynı gramajda iade edilmesidir. Eğer üzerine fazlalık eklenirse, işte o durumda faiz söz konusu olur.
